Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (ΕΟΔ) παρουσίασε τη Διακήρυξή της ενόψει των ευρωεκλογών του 2024. Με σύνθημα «Υπερασπιστείτε τη δημοσιογραφία ως δημόσιο αγαθό», η ΕΟΔ και τα μέλη της στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση σχετικά με την ανάγκη για μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση, δεσμευμένη να εργάζεται για τα συνδικαλιστικά και ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, την ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης
Το κείμενο της Διακήρυξης είναι το ακόλουθο:
Το οικοσύστημα της Ενημέρωσης στην Ευρώπη βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Η παραπληροφόρηση, το κυνήγι των κλικ, η συγκέντρωση ιδιοκτησίας των Μέσων Ενημέρωσης, το έλλειμμα σε τοπικά ΜΜΕ, οι πρωτοφανείς επιθέσεις κατά των δημοσιογράφων και οι επισφαλείς συνθήκες εργασίας που αποψιλώνουν τον κλάδο, μπορεί να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στην ποιότητα της δημοσιογραφίας και στον πλουραλισμό των Μέσων Ενημέρωσης. Η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης περιέχει πολλές δυνατότητες αλλά και πολλούς κινδύνους.
Οι εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2024 θα καθορίσουν την κατεύθυνση προς την οποία θα κινηθεί η ΕΕ. Θα χρειαστούμε ένα Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μια Ευρωπαϊκή Επιτροπή που θα συνεχίσουν να δεσμεύονται και να εργάζονται για μια Ευρώπη του Δικαίου, η οποία θα σέβεται τα συνδικαλιστικά και ανθρώπινα δικαιώματα, το Κράτος Δικαίου, την ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης και την πολυφωνία. Μια Ευρώπη που θα επιτηρεί την εφαρμογή όλων των κρίσιμων ρυθμιστικών μηχανισμών που σχηματίστηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια: την Οδηγία για τα Πνευματικά Δικαιώματα, την Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες, την Πράξη για την Τεχνητή Νοημοσύνη, την Οδηγία κατά των SLAPPs και την Ευρωπαϊκή Πράξη για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης.
Ενόψει των εκλογών, η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (ΕOΔ) θέτει τρία ζητούμενα που είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον της δημοσιογραφίας, η οποία πρέπει να είναι βιώσιμη, ασφαλής και δεοντολογική.
Ενίσχυση της βιώσιμης δημοσιογραφίας
- Μεγάλης κλίμακας οικονομική υποστήριξη: δημόσια διαφανής χρηματοδότηση με εγγύηση της ανεξαρτησίας των ΜΜΕ, επιχορηγήσεις.
- Διασφάλιση της ανεξαρτησίας και της βιώσιμης χρηματοδότησης των δημόσιων Μέσων Ενημέρωσης.
- Φορολόγηση στις μεγάλες τεχνολογικές πλατφόρμες: διασφάλιση δίκαιης αμοιβής για τη χρήση δημοσιογραφικού περιεχομένου.
- Διασφάλιση δίκαιης αμοιβής και πνευματικών δικαιωμάτων για τους δημοσιογράφους, συμπεριλαμβανομένων των αυτοαπασχολούμενων.
- Να διατεθεί μόνιμος προϋπολογισμός της ΕΕ για την ενίσχυση της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας, για την εκπαίδευση στα Μέσα Ενημέρωσης (media literacy), για την παρακολούθηση παραβιάσεων δικαιωμάτων των δημοσιογράφων και για άλλες ενισχύσεις.
Να ενισχυθεί η ασφάλεια των δημοσιογράφων
- Να προβλεφθεί ασφαλές περιβάλλον για τους δημοσιογράφους, ώστε να προστατεύονται από τη φυσική και διαδικτυακή βία, ιδίως οι γυναίκες και οι ομάδες που είναι περιθωριοποιημένες.
- Να σταματήσει η ατιμωρησία για επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων.
- Αναγνώριση και πρόληψη καταχρηστικών νομικών διαδικασιών που αποσκοπούν στη φίμωση των δημοσιογράφων.
- Να αποτραπεί η παράνομη χρήση λογισμικού παρακολούθησης με στόχο τους δημοσιογράφους.
Ρύθμιση της Τεχνητής Νοημοσύνης
- Προτεραιότητα στη μέγιστη δυνατή διαφάνεια όσον αφορά τα δεδομένα εκπαίδευσης της Τεχνητής Νοημοσύνης και το τεχνητά παραγόμενο περιεχόμενο.
- Επιβολή υποχρεωτικής αμοιβής των συντακτών για περιεχόμενο που παράγεται από τεχνητή νοημοσύνη με χρήση δημοσιογραφικού έργου.
- Ενθάρρυνση της ανάπτυξης κατευθυντήριων γραμμών για την υπεύθυνη χρήση και ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης.
- Να διασφαλιστεί ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εκπαίδευσης των δημοσιογράφων και των εργαζομένων στα Μέσα Ενημέρωσης, μεταξύ άλλων και υπό το πρίσμα της αποτροπής κάθε κατάχρησης της ΤΝ για την παραγωγή παραπληροφόρησης.
Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων, η οποία εκπροσωπεί 73 συνδικαλιστικές και επαγγελματικές ενώσεις δημοσιογράφων σε 45 χώρες, καλεί τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της ΕΕ να υπερασπιστούν τη δημοσιογραφία και τους δημοσιογράφους στην Ευρώπη.
Όλοι γινόμαστε μάρτυρες της αυξημένης παραπληροφόρησης και παρακολουθούμε ένα επιχειρηματικό μοντέλο που οδηγεί σε μαρασμό την ανεξάρτητη δημοσιογραφία. Αντιμετωπίζουμε επίσης αυξημένο πολιτικό έλεγχο στους δημοσιογράφους και τα Μέσα Ενημέρωσης. Οι νέοι διαχειριστές της πληροφόρησης, οι μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες (Big Tech), και το επιχειρηματικό μοντέλο που βασίζεται στο κυνήγι του εντυπωσιασμού διαβρώνουν την ποιότητα του περιεχομένου και τα θεμέλια ενός υγιούς οικοσυστήματος πληροφόρησης. Όλα αυτά μπορεί να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στην εμπιστοσύνη στη δημοσιογραφία, το σημαντικότερο εχέγγυο για το μέλλον του επαγγέλματος. Αυτό υποχρεώνει όλους όσους υπερασπιζόμαστε τη δημοκρατία να σταθούμε στο πλευρό των δημοσιογράφων και να υποστηρίξουμε μέσω μιας ολιστικής προσέγγισης τη δημοσιογραφία ως δημόσιο αγαθό. Σε καμιά άλλη εποχή δεν ήταν πιο σημαντική η ακριβής και δεοντολογική ενημέρωση, όπως και η υπεράσπισή της. Σας χρειαζόμαστε όλους, σε μια ευρεία συμμαχία, για να βελτιώσουμε το σύστημα της Ενημέρωσης συνολικά, και για να έχουμε αξιόπιστη πληροφόρηση.
Η ΕΕ έχει κάνει περισσότερα από κάθε άλλη φορά για να το καταφέρει αυτό και για να δημιουργήσει ένα ασφαλέστερο και πιο βιώσιμο περιβάλλον για τη δημοσιογραφία ως δημόσιο αγαθό, κυρίως με την υιοθέτηση της Ευρωπαϊκής Πράξης για την Ελευθερία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Η ΕΕ έχει υποστηρίξει πολλά έργα που συνδέονται με τη δημοσιογραφική αυτορρύθμιση, την ελευθερία του Τύπου, την ανάπτυξη τοπικών Μέσων Ενημέρωσης, την ασφάλεια των δημοσιογράφων, τη δημοσιογραφική έρευνα σε διασυνοριακό επίπεδο, τη στήριξη των αυτοαπασχολούμενων, τον κοινωνικό διάλογο, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την κατάρτιση. Συνολικά, περίπου 50 εκατ. ευρώ ετησίως έχουν διατεθεί σε οργανώσεις για την Ενημέρωση.
Αυτό δεν είναι αρκετό! Η ανεξάρτητη επαγγελματική δημοσιογραφία κοστίζει ακριβά, αλλά είναι το καλύτερο αντίδοτο στην παραπληροφόρηση. Η εμπλοκή του κοινού, οι νέες μορφές δημοσιογραφίας, η παιδεία στα Μέσα Ενημέρωσης και η σωστή χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι ζωτικής σημασίας για να καταστεί η δημοσιογραφία εργαλείο σύνδεσης, συζήτησης, μάθησης και συμμετοχής σε δημοκρατικούς δημόσιους διαλόγους στις σημερινές πολωμένες κοινωνίες. Αλλά αυτό θα είναι εφικτό μόνο αν έχουμε βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα που εγγυώνται αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και δίκαιες αμοιβές.
